sobota, 28 lutego 2015

Owce i lemingi

Dawno, dawno temu, na rekolekcjach w szkole podstawowej, usłyszałam pewną anegdotkę. Otóż mamy sobie stado owiec. Na jego czele stoi baran. Kiedy przepędzamy stado z jednego miejsca na drugie, baran idzie pierwszy. Podstawimy mu kij pod kopyta - przeskoczy. Owce idące za nim też będą skakać. Nawet, jeśli już dawno zabraliśmy kij.




Przeglądając mojego fejsbukowego walla natrafiłam na artykuł o maturze. Na co dzień mało mnie takie artykuły interesują, bo egzamin dojrzałości mam już od dawna za sobą, jednakże ten artykuł traktował o młodej kobiecie, która postanowiła pozwać do sądu komisję egzaminacyjną. Ponoć egzaminator nie policzył jej kilku punktów przy arkuszu z biologii, przez co dziewczyna nie dostała się na stacjonarną stomatologię - twierdzi, że zabrakło jej jednego punkta. Rodzice musieli zabulić za studia niestacjonarne, a te na uczelniach medycznych kosztują niemało, bo od 15 do 20 tysięcy złotych rocznie. Nic więc dziwnego, że bohaterka artykułu postanowiła powalczyć o swoje. Jak to zwykle bywa przy takich historiach, wypłynęło przy okazji kilka innych kwestii. Podstawową, z którą także ja się zetknęłam w okresie okołomaturalnym, jest bardzo utrudniony wgląd do prac. Uczeń zdający maturę ma prawo zobaczyć swoją pracę, ale przez czas nie dłuższy niż 20 minut. Nie wolno tez kopiować pracy w żaden sposób - ani robić zdjęć, ani kserować. I tak dzisiejsi maturzyści mają trochę lepiej niż było 10 lat temu, bo my mogliśmy obejrzeć swoje prace, ale nawet jeśli egzaminator nie zaliczył jakiegoś zadania, choć odpowiedź była poprawna, lub też nie policzył poprawnie punktów, nic nie można było zrobić, bowiem pracownicy kuratorium nie mieli "uprawnień egzaminatorskich" i nie mogli nic zmieniać. Pozostawała więc jedynie świadomość, że racja należała po naszej stronie. Widzę, że to się od tamtego czasu zmieniło, ale jest niewiele lepiej. 
Oczywiście historyjkę tę przytoczono w ciut innym kontekście, ale tu pasuje jak ulał.



Dziewczyna obejrzała pracę, stwierdziła, że nie zaliczyli, choć powinni, i złożyła pozew sądowy, ponieważ odwołań od decyzji komisji nie ma. Pod artykułem pojawiły się setki komentarzy. Większość z nich, co jest budujące, niosła wsparcie i poparcie dla sprawy. Niestety, znalazło się też sporo osób, które zaatakowały dziewczynę, że powinna była się uczyć i napisać na maksa, a nie się teraz żalić i sądzić, bo jej zabrakło punktu.
Abstrahując trochę od dziewczyny i tego, czy jej się należy czy też nie, i pomijając zależność (lub też brak zależności) pomiędzy ilością punktów przy rekrutacji i tym, jakim kto jest studentem, zastanówmy się nad jedną rzeczą. Codziennie wielu z nas kwestionuje słuszność i zasadność systemu. Otwarcie lub mniej otwarcie narzekamy na instytucje państwowe z mało elastycznymi urzędnikami. Wielu w stosunku do nich używa słów "złodzieje" i "oszuści". Nagle pojawia się jednostka, która postanawia się zbuntować. I co się dzieje? Gros ludzi, którzy na co dzień pomstują na ZUS i urząd skarbowy, zaczyna tę jednostkę atakować. Próbują usprawiedliwić instytucję, która (być może) popełniła błąd, który zaważył na przyszłości jednej osoby, która teraz nie wyraża na to zgody. Wymyślają argumenty ad personam, czynią założenia i oceniają zamiast przystanąć na chwilę i zastanowić się, czy aby na pewno system, którego tak bronią, działa poprawnie.

Pal licho tę dziewczynę. Czy jej się należą punkty i odszkodowanie za wydane na studia niestacjonarne pieniądze, o tym już zadecyduje sąd. Moją uwagę przykuło coś innego. Jak bardzo ludzie przywykli do systemu i niewłaściwego traktowania, że już nawet organy systemu nie muszą same się bronić, bo bez proszenia zajmą się tym wyżej wspomniani nieświadomi, acz wierni "żołnierze". Byle by nikt nie zakłócił ustalonego porządku, bo to im burzy "spokój". Momentalnie przypomina mi się eksperyment z małpami. Nie wychylaj się. Nie skacz. To twoja wina, że ktoś cię źle potraktował. Istnieje społeczne przyzwolenie na "święte krowy" w instytucjach państwowych. Wytworzyła się grupa "nietykalnych", myślących, że wszystko im wolno. I najbardziej przerażające jest to, że faktycznie wszystko im wolno. 

Wydaje mi się, że każdy z nas został w swoim życiu potraktowany niesprawiedliwie przez kogoś, od kogo był zależny, i ta sytuacja w jakimś tam znacznym stopniu zaważyła na dalszym życiu. Kiedyś, w trakcie studiów, usłyszałam od nauczyciela akademickiego, szefa katedry ze stopniem doktora habilitowanego, takie oto zdanie: "Pani w sumie napisała dobrze, ale ja między wierszami wyczytałam takie bzdury, że nie mogłam zaliczyć". Pani docent miała w zwyczaju co roku zostawiać sześć do siedmiu osób na warunek, żeby zakład miał dodatkowe środki. Taka liczba studentów była regułą, o żadnym przypadku czy zbieżności nie może być mowy. Tak jak na koniec w sesji, ludzie, którzy mieli warunek na którymś roku (przedmiot był trzyletni), egzamin zawsze oblewali w pierwszym terminie. Zawsze. Można, jak w przypadku bohaterki artykułu, stwierdzić, że trzeba było się nauczyć na maksa i wtedy nie byłoby możliwości odejmowania punktów. Jednakże takie myślenie neguje sens istnienia punktacji na egzaminach i skali ocen 2-5, bo przecież albo umiesz wszystko, albo nie umiesz wszystkiego i nie zaliczasz. Z powodzeniem możemy wprowadzić system zero-jedynkowy. Poza tym sytuacja, w której pytania są otwarte, nazwiska jawne, a ostateczną ocenę wystawia nie asystent sprawdzający, tylko szef zakładu z konkretnym planem zagospodarowania dodatkowych środków, daje możliwość manipulowania i interpretacji na korzyść tego planu. 

Wielokrotnie to, czy dostaniemy dotację/pozwolenie/zaliczenie egzaminu zależy od widzimisię wydającego. Zgadzamy się z decyzją, bo nie bardzo wiemy, jak to zmienić. Albo, co gorsze, boimy się zmienić, bo znamy kogoś, kto próbował i mu nie wyszło, bo inne organy systemu okazały się mniej niezależne niż być powinny. Albo minęło sporo czasu i już nam na sprawie nie zależy, więc czemu mamy przecierać szlaki i tworzyć precedens dla przyszłych pokoleń? Przecież to nie nasza sprawa.

Zostaw, nie mieszaj, tak ma być. Jest jak jest, nie zmienisz tego, głową muru nie przebijesz, walczysz z wiatrakami. Gdyby nie ten system, nastałaby anarchia - a przecież lepszy jest jakikolwiek spokój niż zamieszanie. Nie lubimy zmian, stabilizacja jest najważniejsza. Nie wychylaj się, to nie dostaniesz po głowie. Stado... stado jest ważne, nie pojedyncza jednostka. 
A świnie rządzą...

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz